08.03.2025 r. - zgłoszenia do nagrody Kustosz Pamięci Narodowej
Nagroda Kustosz Pamięci Narodowej została ustanowiona w lipcu 2002 roku przez Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej prof. Leona Kieresa. Jest ona przyznawana za szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu historii Narodu Polskiego w latach 1939-1989, a także za działalność publiczną zbieżną z ustawowymi celami IPN. Kandydatów do Nagrody mogą wysuwać instytucje, organizacje społeczne i naukowe oraz osoby fizyczne. Ma charakter honorowy, a jej laureaci otrzymują tytuł Kustosza Pamięci Narodowej. Nagroda ma przywrócić szacunek dla narodowej przeszłości, chronić wartości, dzięki którym Polska przetrwała przez lata zniewolenia.
Zarząd SWPFG zgłosił następujących kandydatów do nagrody Kustosza Pamięci Narodowej 2025 pod Patronatem Honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy:
Dr inż. Barbara Kłosowicz-Krzywicka (ur. 1936 w W-wie), absolwentka Politechniki Warszawskiej (1961), autorka wielu opracowań z zakresu budowli hydrotechnicznych. W latach 1981-1985 współpracowała z Komitetem pomocy więźniom politycznym przy Prymasie Polski. Od ponad trzydziestu lat działa na rzecz polskiej emigracji we Francji. Jest członkiem Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu i Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Polskich we Francji, jest także prezesem Towarzystwa Opieki nad Polskimi Zabytkami i Grobami Historycznymi we Francji. Od wielu lat inwentaryzuje polskie groby we Francji, zajmuje się renowacją pomników nagrobnych Wielkiej Emigracji i Polaków zasłużonych Ojczyźnie. Promuje polskie dziedzictwo emigracyjne. Jest współautorką albumu „Na obcej ziemi - groby polskie na cmentarzach paryskich i w Montmorency”, wygłosiła cykl odczytów w Polsce i we Francji na temat historii Towarzystwa i polskiego dziedzictwa materialnego we Francji. W ramach współpracy z Centrum Cywilizacji Polskiej na Sorbonie współorganizowała klika konferencji n/t polskich losów we Francji, czego trwałym dowodem są wydawnictwa opisujące wyniki jej kwerend na prowincji francuskiej: „Préserver de l’oubli. Les exilés polonais de la Grande Émigration de 1831 installés dans les provinces françaises” (2021), „Gravés dans la mémoire. Tombeaux polonais en France” (2022), „Microhistoires de l’émigration polonaise en France au XIXème siècle” (2023), „Microhistoires. La vie quotidienne des émigres polonais en France au 19ème siècle” (2024). Od 1990 r. jest organizatorem corocznych obchodów przy kapliczce w lesie Fontainebleau, upamiętniającej piętnastoletni pobyt Tadeusza Kościuszki we Francji. W 200. lecie śmierci generała (2017) zorganizowała w Bibliotece Polskiej w Paryżu międzynarodową konferencję zatytułowaną Kościuszko bohater dwóch narodów. W ramach Towarzystwa Historyczno-Literackiego od trzech lat organizuje pielgrzymki do polskiej nekropolii w Montmorency, kontynuując wydarzenie służące zachowaniu pamięci o wielu pokoleniach Polaków zmarłych na emigracji, zainicjonowane w 1843 r. przez księcia Adama Czartoryskiego. Odznaczona: Krzyżem Oficerskim i Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP, Medalem Pro Memoria, Złotym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej i Srebrnym Medalem Gloria Artis. W 2014 r. wybrana Wybitnym Polakiem we Francji w kategorii Osobowość.
Dr nauk hum. Marek Szypulski (ur. 1946 W-wa), absolwent Akademii Teologii Katolickiej, od 1973 r. mieszka we Francji. Do 1986 roku pracował w Bibliotece Instytutu Języków i Cywilizacji Wschodu w Paryżu. Doktoryzował się na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie na podstawie pracy „Magister Samuel Typographus. Rzecz o Samuelu Tyszkiewiczu drukarzu emigracyjnym (1889–1954)”, wydanej w 2004 roku. Kolekcjoner poloników, darczyńca m.in. Muzeum Historii Polski, Muzeum Drukarstwa Warszawskiego, Biblioteki Narodowej, Biblioteki Polskiej w Paryżu, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Gdańsku, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. W latach 1992–2012 był dyrektorem Domu Spokojnej Starości Polskiego Funduszu Humanitarnego (Maison de Retraite du Fonds Humanitaire Polonais) w Lailly-en-Val, przeznaczonego dla polskich weteranów wojennych oraz uchodźców politycznych, którzy po II wojnie światowej pozostali we Francji. Mieszkali tam m.in.: wiceadm. Józef Unrug z żoną Zofią, ambasador Kajetan Dzierżykraj-Morawski z żoną Marią, Zofia i Kazimierz Romanowiczowie, Wiera Gran, gen. bryg. Jan Kruszewski, gen. bryg. Antoni Trzaska-Durski, książę Herakliusz Lubomirski, Maria Maurycowa Potocka. W latach 70. XX wieku bywali tam również Maria i Józef Czapscy, którzy odwiedzali przyjaciół, odpoczywali i tworzyli. Jest popularyzatorem kultury polskiej we Francji, działa w środowiskach polonijnych. Był pomysłodawcą i organizatorem Warsztatów Artystycznych im. Józefa Czapskiego, odbywających się w Lailly-en-Val w latach 1995–2012, przeznaczonych dla artystów z Polski i krajów Europy Środkowo-Wschodniej i mających na celu popularyzację dorobku patrona, a także przedstawienie kultury Francji. Pamiątkowe księgi oraz dokumentacja warsztatów zostały darowane Archiwum Józefa i Marii Czapskich w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego, oddziale MNK, nagrody im. J. Czapskiego dla uczniów Zespołu Szkół Plastycznych w Krakowie, transportów darów sprzętu medycznego dla: DPS im. Helców w Krakowie, Domu Weteranów Artystów Scen Polskich w Skolimowie, Association Handicap Médicalisé pour l’Afrique, Infirmerii Zgromadzenia Sióstr św. Wincentego à Paulo w Krakowie, Collegium Medicum UJ, DPS dla Dzieci Niepełnosprawnych w Tarnowie, Domu Opieki Caritas Archidiecezji Krakowskiej w Zatorze, spotkań władz miast Beaugency i Swiątniki Górne, dyrekcji szpitala w Beaugency i DPS im. Helclów,, które zaowocowały podpisaniem umów o miastach partnerskich i współpracy, tygodnia polskiego w Beaugency, Za działalność odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1995) i Krzyżem Oficerskim (2007) Orderu Zasługi RP, wyróżniony nagrodą Brata Alberta Chmielowskiego za działalność charytatywną w Polsce i Francji (2001), srebrnym medalem „Plus ratio quam vis” Uniwersytetu Jagiellońskiego (2011), odznaczeniem Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (2011) i Medalem za Zasługi w popularyzowaniu tradycji polskich formacji granicznych (2024).
Mjr SG w st. spocz. mgr Andrzej Olichwiruk, absolwent Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Zmechanizowanych i Akademii Obrony Narodowej, wiceprezes Stowarzyszenia Weteranów Polskich Formacji Granicznych. Działa także jako wolontariusz w innych organizacjach o charakterze patriotyczno-historyczno-niepodległościowym,, m.in.: Społecznym Komitecie Ochrony Pamięci i Wartości „Pamiętamy – Pomagamy” w Białej Podlaskiej, Stowarzyszeniu Koło Białczan w Białej Podlaskiej, Bialskopodlaskim Klubie Kolekcjonera, Muzeum Regionalnym im. M. Asłanowicza w Siedlcach, Muzeum Południowego Podlasia i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Białej Podlaskiej. Jego działalność poświęcona jest upamiętnianiu historii, walk i męczeństwa żołnierzy KOP walczących w 1939 r. na dwóch frontach. Uczestniczy w konferencjach naukowych organizowanych przez IPN O/Lublin, autor wykładów i prezentacji multimedialnych dla młodzieży, organizuje wystawy pamiątek ze zbiorów własnych, przedstawiające czyn zbrojny KOP, zapomnianych bohaterów, odkrywa białe plamy historii. Autor projektów tablic upamiętniających bohaterów i wystaw plenerowych poświęconych bohaterom formacji granicznych. Zaprojektował tablice na pierwszym ogniwie karpackiego szlaku pamięci Straży Granicznej II RP. Współorganizator czterech konferencji naukowych w Górze Kalwarii, upamiętniających Centralną Szkołę Straży Granicznej 1928-1933,, autor tablicy pamiątkowej odsłoniętej w 2021 r. W latach 2022-2024 kierował zespołem, który przy współpracy IPN i KG SG oraz wsparciu PFH z lailly-en-Val doprowadził do sprowadzenia szczątków gen. bryg. J. Kruszewskiego, d-cy KOP 1930-1939, i uroczystego pochówku 12.09.2024 na Cm. Wojskowym w W-wie. Odszukuje i restauruje groby obrońców ojczyzny, inicjuje sadzenie katyńskich Dębów Pamięci żołnierzy formacji granicznych. Prowadzi badania historyczne nad historią KOP i służb pożarniczych. Wyróżniony: Srebrnym Krzyż Zasługi (2020), Medalem Zasłużony dla Związku Zawodowego Pracowników Administracji Rządowej (2020), Medalem Pamięci Polskiego Czynu Zbrojnego - 100- lecia Bitwy Warszawskiej 1920 roku (2022), Odznaką za Zasługi dla Związku Emerytów i Rencistów Pożarnictwa RP (2024), Odznaką za Zasługi dla Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej w Chełmie (2024).
